Chciałbym dorzucić trochę danych i komentarzy do symulacji podziału mandatów w wyborach do PE, zrobionej na podstawie serii sondaży publikowanych w „Rzeczpospolitej”.GfK Polonia robiła je w każdym z okręgów z osobna. Biorąc pod uwagę wyniki każdego z nich, w tym frekwencję, można było obliczyć, ile głosów zdobyłyby poszczególne listy w każdym z okręgów, gdyby ludzie zagłosowali zgodnie z deklaracjami. To oczywiście założenie dość odważne, zwłaszcza odnośnie frekwencji– ale o tym na koniec.

Mając hipotetyczną liczbę głosów oddanych w każdym okręgu można je dodać i uzyskać wynik w skali kraju. Wynik ten pozwala obliczyć liczbę mandatów dla każdej z partii. Wygląda to tak:

Lista        poparcie      mandaty

PO                 50,4%           27

PiS                 25,6%           14

SLD-UP         12,4%           6

PSL                6,9%             3

Jak widać, jest to potwierdzenie trendu, widocznego od jakiegoś czasu w sondażach –każda kolejna partia ma poparcie o połowę mniejsze od poprzedniej. Na mandaty przekłada się to z lekką preferencją dla partii większych, choć znacznie mniejszą, niż gdyby mandaty były dzielone w okręgach.

Warto może zobaczyć, jak to poparcie zmieniło się od ostatnich wyborów. Kolejna tabela pokazuje, o ile ono wzrosło lub spadło w poszczególnych okręgach. To oczywiście są wartości bardzo niepewne, szczególnie jeśli idzie o mniejsze partie.

okręg         nazwa       PO           PiS  SLD-UP/LiD    PSL

1                  Gdańsk               7%           -6%             -3%             1%

2                  Bydgoszcz         7%           -5%             -5%             -1%

3                  Olsztyn               9%           -5%             -2%             -4%

4                  Warszawa I       7%           -3%             -5%             1%

5                  Warszawa II     11%         -5%             0%               -6%

6                  Łódź                   3%           -1%             -1%             -4%

7                  Poznań               13%         -6%             -2%             -5%

8                  Lublin                 8%           -9%             0%               1%

9                  Rzeszów            14%         -13%           0%               -3%

10                Kraków              6%           -9%             4%               -1%

11                Katowice           11%         -7%             -1%             -3%

12                Wrocław           12%         -10%           2%               -2%

13                Gorzów Wlk.    10%         -5%             -1%             -3%

W tym kontekście trzeba rozumieć pojawiającą się w tekście moją wypowiedź o Róży Thun – przyrost sondażowego poparcia dla PO jest w okręgu krakowskim jednym z dwóch najniższych, zaś na pewno istotnie niższy niż na sąsiednim Podkarpaciu.

 

Gdy już się dokona podziału mandatów w skali kraju, trzeba wrócić do okręgów i poprzydzielać każdemu z nich mandaty. Przypomnę – dla każdej partii z osobna.Łączy efekt jest taki:

okręg            nazwa          PO     PiS  SLD-UP       PSL      suma

1                    Gdańsk                     2            1             0                   0                3

2                    Bydgoszcz                1            0             0                   0                1

3                    Olsztyn                     2            1             0                   0                3

4                    Warszawa I             3            1             0                   0                4

5                    Warszawa II            1            1             0                   1                3

6                    Łódź                          1            1             1                   0                3

7                    Poznań                     3            1             1                   0                5

8                    Lublin                        1            1             0                   1                3

9                    Rzeszów                   1            1             0                   0                2

10                  Kraków                     3            2             1                   1                7

11                  Katowice                 4            2             1                   0                7

12                  Wrocław                  3            1             1                   0                5

13                  Gorzów Wlk.           2            1             1                   0                4

Rzuca się w oczy brak mandatu dla PiS w województwie kujawsko-pomorskim oraz dla SLD-UP w Warszawie z przyległościami. Czyli dla Czarneckiego i Olejniczaka. To największe zaskoczenie tej symulacji. Przesądza o nim nałożenie się wielkości okręgu z poparciem dla partii – generalnie i w okręgu. Co ciekawe, mandat dla warszawskiej listy SLD-UP jest bardziej prawdopodobny tylko od mandatów w okręgach Gdańsk i Rzeszów. Kandydatura Huebner nie wzmacnia PO tak bardzo, jak osłabia listę lewicy. Spadek poparcia dla PiS – a więc pewnie odpływ do PO –jest tu jednym z najmniejszych, lecz okręg ten dołącza do grona najtrudniejszych dla SLD-UP.

 

Dopiero w tym momencie, biorąc pod uwagę deklaracje dotyczące poparcia konkretnych kandydatów, można przypisać im mandaty. To najmniej pewna część symulacji – w przypadku kandydatów z dalszych miejsc statystyczny błąd jest porównywalny z całym ich poparciem. Trzeba to traktować jako zabawę – zobrazowanie tego, co ta ordynacja robi z wolą wyborców. W szczegółach wygląda to tak:

okręg           nazwa                    PO

1                    Gdańsk                   Janusz Lewandowski, Jan Kozłowski

2                    Bydgoszcz             Tadeusz Zwiefka

3                    Olsztyn                   Beata Bublewicz, Krzysztof Lisek

4                    Warszawa I           Danuta Huebner, Paweł Zalewski, Aleksandra Górecka

5                    Warszawa II         Jolanta Hibner

6                    Łódź                       Jacek Saryusz-Wolski

7                    Poznań                   Dariusz Lipiński, Adam Duda, Jerzy Stępień

8                    Lublin                     Lena Kolarska-Bobińska

9                    Rzeszów                Marian Krzaklewski

10                  Kraków                  Róża Thun, Konstanty Miodowicz, Franciszek Adamczyk

11                  Katowice               Jerzy Buzek, Bogdan Marcinkiewicz, Jan Olbrycht, Małgorzata Handzlik

12                  Wrocław               Danuta Jazłowiecka, Jacek Protasiewicz, Piotr Borys

13                  Gorzów Wlk.        Sławomir Nitras, Magdalena Kochan

okręg           nazwa                    PiS

1                    Gdańsk                   Hanna Foltyn-Kubicka

3                    Olsztyn                   Jacek Kurski

4                    Warszawa I           Michał Kamiński

5                    Warszawa II         Adam Bielan

6                    Łódź                       Janusz Wojciechowski

7                    Poznań                   Adam Hofman

8                    Lublin                     Ewa Panasiuk

9                    Rzeszów                Andrzej Szlachta

10                  Kraków                  Zbigniew Ziobro, Barbara Bartuś

11                  Katowice               Marek Migalski, Bolesław Piecha

12                  Wrocław               Beata Kempa

13                  Gorzów Wlk.        Elżbieta Płonka

okręg           nazwa                    SLD-UP

6                    Łódź                       Jolanta Szymanek-Deresz

7                    Poznań                   Marek Siwiec

10                  Kraków                  Andrzej Szejna

11                  Katowice               Adam Gierek

12                  Wrocław               Lidia Geringer de Oedenberg

13                  Gorzów Wlk.        Bogusław Liberadzki

okręg           nazwa                    PSL

5                    Warszawa II         Jarosław Kalinowski

8                    Lublin                     Anna Dudek-Janiszewska

10                  Kraków                  Czesław Siekierski

 

Wydaje się, że niektóre z kandydatur wiele zyskują dzięki zbieżności nazwisk. Tak chyba trzeba rozumieć wyróżnienie Jolanty Hibner na Mazowszu, Bogdana Marcinkiewicza na Śląsku i Jerzego Stępnia w Wielkopolsce.

Co do frekwencji, to pewnie sensowniejszą symulacją byłaby taka, w której by wzięto pod uwagę tylko preferencje tych, którzy zdecydowanie deklarują chęć wzięcia udziału w wyborach. Doświadczenie pokazuje, że ci, którzy mówią „raczej pójdę”,w końcu nie idą wcale. Niestety, nie miałem dostępu do takich danych. Inna rzecz, że wtedy statystyczny błąd jest większy.

Wracając jeszcze do dyskusji pod poprzednimi symulacjami – obowiązujący system wyborczy daje naprawdę bardzo przewidywalne rezultaty. W porównaniu z symulacjami na podstawie wyników wyborów 2007, zmienił się przydział tylko 5 mandatów. Trzy mandaty stracił PiS, po jednym SLD-UP i PSL  – w zasadzie w przewidywalnych miejscach. Nawet zmiana preferencji przez kilkanaście procent wyborców, jak to miało miejsce w okręgu podkarpackim, nie zmienia tego, które partie dostają tam mandaty. 

Wszystkie te symulacje podpowiadają taką hipotezę – warto szukaćsystemu wyborczego, w którym możliwie najmniej mandatów jest„bezpiecznych”. Tylko niepewność co do rezultatu skłania polityków dowiększego wysiłku. Co więcej –  nie jest obojętne, kto im zagraża.Mandaty europejskie, jeśli nie są „bezpieczne”, to w zasadzie tylko zasprawą rywalizacji wewnętrznej. Dla Andrzeja Szejny jedynym godnymuwagi przeciwnikiem jest Joanna Senyszyn – z wzajemnością. GrzegorzowiKostrzewie-Zorbasowi mandatu nie odbierze Michał Kamiński, lecz np.Aleksandra Górecka z Góry Kalwarii. Zjawiska, które znane są z wyborówsejmowych i samorządowych, są tym razem podniesione do potęgi.

PS. Przepraszam za mało czytelne formaty, lecz niestety platforma blogowa Onetu nie pozwala wklejać tabelek i zmusza do przerabiania ich na tekst.